ZWICHNIĘCIE STAWU SKOKOWEGO
Zwichnięcie stawu skokowego to uraz, w którym dochodzi do przemieszczenia kości stopy względem kości strzałkowej i piszczelowej, powodując ból, obrzęk oraz utrudnienia w poruszaniu się.
Zwichnięcie stawu skokowego
Zwichnięcie stawu skokowego jest czymś znacznie poważniejszym niż jego skręcenie. W zwichnięciu dochodzi do utraty kontaktu między powierzchniami stawowymi, czyli przemieszczeniu końców kości względem siebie. Często zwichnięta kostka wymaga szybkiego nastawienia, interwencji chirurgicznej oraz wykonania diagnostyki obrazowej np. RTG lub USG. W innym przypadku może dojść do groźnych powikłań. Zwichnięcie kostki wymaga systematycznego leczenia fizjoterapeutycznego.
Regularne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie, poprawia elastyczność i równowagę, a także stosowanie odpowiedniego obuwia i akcesoriów wspomagających może pomóc w zapobieganiu ponownym zwichnięciom stawu skokowego oraz w utrzymaniu stabilności i zdrowia stawów.
Stopnie uszkodzenia stawu skokowego
Zakres uszkodzeń związanych z naderwaniem stawów i więzadeł stawu skokowego określa się za pośrednictwem 3-stopniowej skali. Każdy stopień warunkuje rozległość uszkodzenia tkanki.
- I stopień charakteryzuje się względnie łagodny bólem, delikatnym obrzękiem i minimalną destabilizacją stopy. Reakcją obronną uszkodzonego stawu może być niekiedy zesztywnienie.
- II stopień wiążę się już z naderwaniem wiązadeł i stawów tworzących połączenia kości. Towarzyszy mu ból uniemożliwiający normalne chodzenie, obrzęk, zasinienia i sztywność w stawie skokowym.
- III stopień oznacza zazwyczaj całkowite zerwanie więzadeł stawu skokowego, a także uszkodzenia jego tkanek towarzyszących. W takim przypadku konieczna jest niezwłoczna interwencja ortopedy lub fizjoterapeuty.
Objawy zwichnięcia:
- ból,
- obrzęk,
- nieprawidłowe ustawienie stawu,
- upośledzenie ruchomości,
- zniekształcony obrys stawu.
Zwichnięcie stawu skokowego – leczenie
Bez względu na rodzaj uszkodzeń spowodowanych skręceniem i naderwaniem stawów i wiązadeł stawu skokowego pełne unieruchomienie kostki powinno trwać minimum kilka tygodni. W tym miejscu niezbędne jest także stosowanie terapii przeciwzakrzepowej oraz przeciwobrzękowej. Zaawansowany stopień uszkodzenia stawu skokowego może powodować potrzebę otwartego nastawiania kostki poprzez repozycję przesuniętych elementów kostnych i ich stabilizację z użyciem płyt i śrub.
Przyczyny zwichnięcia stawu skokowego
Do zwichnięcia stawu skokowego może dojść podczas każdej aktywności fizycznej np.: biegania, skakania, chodzenia na obcasach czy chodzenia po nierównym terenie. Tak zwane skręcenie kostki zaliczane jest do kontuzji wysokoenergetycznych, czyli takich, do których mogło dojść przy użyciu relatywnie dużej siły kinetycznej np. podczas skoku z dużej wysokości. Ból w takim przypadku powoduje przede wszystkim utrata łączności powierzchni stawowych, a także uszkodzenia towarzyszących im struktur. Do urazu dochodzi także wtedy, gdy brakuje odpowiedniej koncentracji podczas treningu oraz z powodu źle dobranego obuwia.
Profilaktyka uszkodzenia stawu skokowego
Bardzo ważnym elementem działań prewencyjnych w zakresie możliwości wystąpienia zwichnięcia kostki jest solidna rozgrzewka przed każdym wysiłkiem fizycznym. Należą do nich przede wszystkim okrężne ruchy wokół osi kostki, a także podniesienie ogólnej temperatury ciała. Ćwiczenia aktywizujące mięśnie stabilizujące stopę są niezbędne bez względu na stopień podatności osoby na urazy mięśni lub stawów, także bez względu na wiek. Istotne są również ćwiczenia wielostawowe, nie tylko te w obrębie stopy. Mięśnie i ścięgna angażujące miednicę i kolano, które również biorą udział w ogólnej stabilizacji ciała pacjenta.
Rehabilitacja uszkodzonego stawu skokowego
Rehabilitację można zacząć po profesjonalnym nastawieniu kostki i przede wszystkim po uśmierzeniu bólu. Procesem rehabilitacyjnym może kierować jedynie fizjoterapeuta lub lekarz. Na początku wykonuje się głównie mobilizację tkanek miękkich oraz plastrowanie. Tak szybko jak to możliwe (nawet po tygodniu) uruchamia się staw. Dalsza rehabilitacja oraz dobór ćwiczeń jest uzależniony od rodzaju zwichnięcia i stanu pacjenta.
Rekonwalescencja stawu skokowego
Mobilizacja tkanek miękkich może być realizowana przy użyciu różnych zabiegów fizjoterapeutycznych mających na celu pobudzenie aktywności uszkodzonych komórek. Wzmożone ukrwienie tkanek pourazowych, a także ich podwyższenie temperaturowe bezpośrednio wpływa na ich dotlenienie i pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na wartościowe składniki odżywcze. Wszelkie zabiegi natury rehabilitacyjnej zmniejszają także negatywne skutki długotrwałego unieruchomienia stawu skokowego. Powinny mieć to na uwadze szczególnie osoby, które wykonują zawód naturalnie obciążający staw skokowy. Korzystanie z właściwości prądotwórczych, manualnych, lub ultradźwiękowych branży fizjoterapeutycznej stanowi ochronę dla wyjątkowo już podatnej stopy względem kolejnych urazów.
Zwichnięcie stawu skokowego – ile trwa leczenie?
Powrót do sprawności może trwać nawet 10-12 tygodni. W procesie rehabilitacyjnym oprócz terapii manualnej i ćwiczeń stosuje się zabiegi fizykalne takie jak: ultradźwięki, laser oraz pole magnetyczne. Warto również wiedzieć, że zwichnięta kostka ma tendencję do powtórnych uszkodzeń. Lekceważenie kondycji stopy może doprowadzić do stopniowej degeneracji stawu, co w konsekwencji prowadzi do zmian zwyrodnieniowych. Zaleca się w tym przypadku długotrwałe ćwiczenia rehabilitacyjne. Doznane urazy zwiększają bowiem także prawdopodobieństwo wystąpienia artrozy stawu.