URAZY I BÓL PISZCZELI

Urazy i ból piszczeli mogą być wynikiem złamań, skręceń, przeciążeń mięśni lub zapalenia okostnej, powodując dyskomfort, trudności w chodzeniu oraz ograniczenie aktywności fizycznej.

URAZY I BÓL PISZCZELI

Ból piszczeli podczas biegania czy chodzenia, z którym najczęściej zgłaszają się nasi pacjenci, może mieć różne przyczyny. Zazwyczaj dotyczy biegaczy i jest konsekwencją różnych błędów treningowych. Ból kości piszczelowej często powoduje także źle dobrane obuwie oraz częste chodzenie w szpilkach czy japonkach. Z kolei ostry ból piszczeli w spoczynku może być objawem poważnego schorzenia lub urazu, na przykład złamania przeciążeniowego, częściej nazywanego złamaniem zmęczeniowym.

 

W przypadku urazów i bólu piszczeli zaleca się skonsultowanie z fizjoterapeutą w celu dokładnej diagnozy, opracowania odpowiedniego planu rehabilitacyjnego oraz złagodzenia objawów i przywrócenia pełnej funkcji piszczeli.

 

 

Złamanie zmęczeniowe piszczeli – objawy i dolegliwości bólowe

Zmęczeniowe złamanie kości piszczelowej powstaje na skutek nieleczonych i nawarstwiających się mikrourazów. Do najczęstszych objawów należy ból piszczeli przy bieganiu, chodzeniu oraz po treningu. Im większe obciążenie, tym silniejszy ból piszczeli. W spoczynku noga może boleć mniej, ale z reguły dolegliwości utrzymują się nawet kilkanaście dni. W miejscu złamania może pojawić się zgrubienie oraz obrzęk i zasinienie, ale dopiero po jakimś czasie, więc większość pacjentów nie jest w stanie powiązać bólu z konkretną sytuacją.

Najczęściej pacjenci skarżą się na:

  • ból piszczeli po bieganiu
  • ból piszczeli przy chodzeniu i bieganiu
  • ból piszczeli w spoczynku  (niezależnie od wcześniejszej aktywności)

Złamanie zmęczeniowe dotyczy nie tylko piszczeli, ale także stopy, kości śródstopia, kości łódkowatej i piętowej, strzałkowej, a także szyjki kości udowej.

Tego typu uraz ma kilka przyczyn i stosunkowo często występuje u biegaczy początkujących lub tych, którzy regularnie i bardzo intensywnie trenują. Do złamania najczęściej dochodzi do niego poprzez:

  • niewłaściwą technikę biegu
  • źle dobrane obuwie
  • zmianę obuwia bez odpowiedniej adaptacji
  • zmianę rodzaju podłoża (po którym się biega)
  • zbyt duże obciążenie stóp (dotyczy osób z nadwagą, które zaczynają biegać)
  • zbyt dużą częstotliwość treningów
  • za duże obciążenia treningowe
  • brak rozgrzewki przed treningiem
  • wady biomechaniki stóp, kolan, bioder i stawów skokowych
  • dietę ubogą w wapń i niedobór witaminy D

Przed wdrożeniem leczenia i rehabilitacji należy postawić poprawną diagnozę. W tym celu wykonuje się badania obrazowe – zdjęcia rentgenowskie lub USG. Diagnoza złamania zmęczeniowego jest trudna, bo w początkowej fazie złamanie może nie być widoczne podczas badania. Ból piszczeli przy chodzeniu czy w spoczynku może być także sygnałem zapalenia pochewek lub ścięgien, więc trzeba najpierw je wykluczyć. Często stosuje się także scyntygrafię kości – pacjent przyjmuje specjalne izotopy promieniotwórcze, które gromadzą się przy uszkodzonej kości lub zapaleniu stawu, co widoczne jest na monitorze.

Zmęczeniowe złamanie piszczeli czasem wymaga unieruchomienia w gipsie – wszystko zależy od dokładnej lokalizacji urazu, jego rozległości i nasilenia dolegliwości związanych z bólem piszczeli. Nawet jeśli noga nie zostanie usztywniona, należy powstrzymać się od treningów i zminimalizować aktywność fizyczną na czas rehabilitacji.

Rehabilitacja złamania zmęczeniowego polega w głównej mierze na zabiegach fizykalnych, które łagodzą ból piszczeli, redukują obrzęk, przyspieszają zrost kości i poprawiają ukrwienie:

  • laseroterapii i magnetoterapii (pole magnetyczne) – zabiegi stymulują osteoblasty, które utwardzają miejsce złamania, a dodatkowo łagodzą ból kości piszczelowej i mają działanie przeciwzapalne;
  • jonoforezy wapniowej – zabieg dostarcza wapnia, czyli niezbędnego budulca, prosto do miejsca urazu, czyli w tym wypadku piszczeli.

Ważnym elementem rehabilitacji złamania zmęczeniowego piszczeli są ćwiczenia, które pacjent wykonuje razem z fizjoterapeutą oraz samodzielnie w domu. Jeśli uraz wymagał dłuższego unieruchomienia kończyny, konieczne będą ćwiczenia:

  • przeciwzakrzepowe

To istotny element rehabilitacji. Ćwiczenia przeciwzakrzepowe mają zminimalizować ryzyko wystąpienia poważnej choroby (związanej z unieruchomieniem), czyli zakrzepicy żył głębokich. Najczęściej na ćwiczenia składają się różne pozycje złożeniowe, kompresja pneumatyczna czy stały ucisk zewnętrzny (bandażowanie, pończochy przeciwzakrzepowe).

  • izometryczne

Te ćwiczenia mają z kolei za zadanie wzmocnić siłę mięśni. Zazwyczaj polegają na napinaniu mięśnia bez zmiany jego długości. Rodzaj ćwiczeń oraz ilość powtórzeń dobiera fizjoterapeuta. Ważne jest, by pod okiem specjalisty nauczyć się prawidłowego wykonywania tych ćwiczeń, gdyż precyzja w ich przypadku ma ogromne znaczenie (dużo większe niż liczba powtórzeń).

  • rozciągające

Kinesiotaping zwany jest inaczej plastrowaniem dynamicznym i jest to niezwykle pomocna w leczeniu złamania zmęczeniowego, a zatem silnego bólu kości piszczelowych, metoda rehabilitacji. Na czym to polega?

Na skórę pacjenta przykleja się specjalny plaster, który swoją grubością, ciężkością i rozciągliwością przypomina skórę ludzką. Po przyklejeniu we właściwy sposób plaster oddziałuje na powierzchnię skóry. Delikatnie ją naciąga, a zarazem tworzy pofałdowania, co zwiększa przestrzeń między skórą właściwą a powięzią. Specjalna taśma drażni zakończenia nerwowe,  dzięki temu krew i limfa mogą szybciej krążyć. Tym samym szybciej wchłaniają się krwiaki i obrzęki. Plaster oddziałuje na receptory czucia i przez to łagodzi ból piszczeli. Zazwyczaj nakleja się go na 7-10 dni.

Lepiej zapobiegać, niż leczyć! Zwłaszcza złamaniom zmęczeniowym, które wywołują silne bóle kości piszczelowej. Objawy tego urazu są wyjątkowo uciążliwe, a pacjent zostaje „uziemiony”. Jak trenować, by zminimalizować ryzyko złamania przeciążeniowego?

  • regeneracja jest ważna – nie można trenować codziennie z największymi obciążeniami i pełną intensywnością;
  • obuwia nie należy zmieniać często – stopy muszą przyzwyczaić się do nowych butów, zanim zacznie się w nich trenować;
  • należy dbać o prawidłową wagę ciała, by nie dopuścić do przeciążenia stawów kolanowych i skokowych oraz stóp;
  • trzeba pamiętać o rozgrzewce przed bieganiem i rozciąganiu po treningu;
  • można zainwestować we wkładki ortopedyczne do butów – najlepiej indywidualnie dobrane i wykonane, które będzie się wkładać do różnych butów;
  • należy dbać o zbilansowaną, prawidłową dietę bogatą w wapń;
  • w okresie jesienno-zimowym dobrze jest zastosować suplementację witaminą D.

BÓL PISZCZELI NIEZWIĄZANY ZE ZŁAMANIEM PRZECIĄŻENIOWYM

Ból piszczeli podczas chodzenia dokucza wielu osobom – nie zawsze są to sportowcy czy właśnie biegacze. Często za wrażenie bólu piszczeli odpowiadają inne schorzenia: zakrzepica lub przewlekła niewydolność żylna. Jeśli na skórze dodatkowo pojawiają się „pajączki”, a ból nie przechodzi pomimo odpoczynku, należy skonsultować się z lekarzem.

Ponadto ból piszczeli wywoływać może:

  • chodzenie w japonkach lub szpilkach
  • stojąca praca i związane z tym przeciążenie nóg
  • praca siedząca (np. kierowanie pojazdem)
  • dyskopatia lub zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

W każdym z tych przypadków warto zasięgnąć rady fizjoterapeuty, który zdiagnozuje problem i wdroży odpowiednio dobraną rehabilitację.

Przewiń na górę