Dyskopatia a zespół mięśnia gruszkowatego – diagnostyka, objawy, leczenie

Ból kręgosłupa może mieć różne przyczyny. Poniżej opisane i porównane zostały zespoły bólowego dolnego odcinka kręgosłupa spowodowane zmianami w obrębie krążka międzykręgowego, które popularnie zwane są dyskopatiami oraz zespołem mięśnia gruszkowatego.

Co to jest dyskopatia?

Jest to stan, w którym uszkodzony zostaje krążek międzykręgowy, potocznie nazywany dyskiem. Im bardziej krążek został uszkodzony, tym większe dolegliwości bólowe oraz zagrożenia dla zdrowia niesie ze sobą. 

Istotą problemu jest to, że zewnętrzna warstwa krążka, czyli pierścień włóknisty ulega osłabieniu lub nawet przerwania jego włókien. Następstwem tego, z powodu sił ściskających jego galaretowate wnętrze jest wypychanie zawartości krążka międzykręgowego. W efekcie wypukła zawartość krążka modeluje worek oponowy. 

W zależności od nasilenia tego stanu dzielimy go na:

• protruzję, 
• ekstruzję,
• sekwestrację. 

Protruzja to małe uszkodzenie wewnętrznych włókien pierścienia włóknistego. Ekstruzja: to stan całkowitego przerwania ciągłości pierścieni włóknistych i uwypuklenia się jądra miażdżystego na zewnątrz dysku. Potocznie nazywana „wypadnięciem dysku”. Sekwestracja to ostatni i najgorszy etap schorzenia, w którym dochodzi do oderwania się jądra miażdżystego od krążka do kanału kręgowego. Konieczna tu jest interwencja chirurgiczna.

Objawy dyskopatii

Jeśli w pobliżu znajduje się korzeń nerwu rdzeniowego może dojść do charakterystycznych objawów bólowych. W zależności od poziomu, na którym doszło do uszkodzenia może pojawić się charakterystyczne promieniowanie w kierunku kończyny oraz osłabienie mięśni. 

Jeśli objęte zostają nerwy rdzeniowe tworzące nerw udowy, to taki stan nazywamy rwą udową. Ucisk na korzenie nerwów rdzeniowych tworzących nerw kulszowy określany jest mianem rwy kulszowej. Gdy uszkodzenie krążka jest duże normalne funkcjonowanie staje się trudne lub nawet niemożliwe. 

W skrajnych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna w celu odbarczenia treści krążka, która „wylała” się w kierunku kanału kręgowego. Dyskopatia charakteryzuje się nagłym początkiem dolegliwości np. po podniesieniu ciężaru. Objawy dyskopatii są wyraźne i dość charakterystyczne.

Leczenie dyskopatii

Trafnie postawiona diagnoza pozwoli rozpocząć skuteczne radzenie sobie z dyskopatią. Jak leczyć tę dolegliwość?. W zależności od stanu nasilenia dyskopatii i czasu jej powstania zaleca się następujące postępowanie.

W okresie ostrym:

• Pozycje ułożeniowe,
• Terapia manualna,
• Fizykoterapia.

W okresie podostrym i przewlekłym:

• Fizykoterapia,
• Masaż leczniczy,
• Terapia manualna.

Bardzo ważna w procesie rehabilitacji dyskopatii jest edukacja pacjenta, ponieważ to schorzenie często pojawia się ze względu na zły styl życia, brak wiedzy na temat ergonomii w pracy, błędy podczas ćwiczeń czy też zaburzenia postawy. Krążek międzykręgowy ma możliwość regeneracji. W początkowych stanach można go całkowicie wyleczyć. Jednak od tego jak wygląda nasze codzienne życie zależy, czy incydent dyskowy się nie powtórzy lub nie powstanie w innym miejscu.

Zespół mięśnia gruszkowatego – objawy

Mięsień gruszkowaty jest stosunkowo małym mięśniem leżącym pod mięśniami pośladkowymi. Chociaż dolegliwości pochodzące od zaburzeń związanych z tym mięśniem mogą przypominać dyskopatię, to przyczyna powstania zespołu mięśnia gruszkowatego jest nieco inna. Wszystko za sprawą miejsca położenia tego mięśnia, gdyż w jego pobliżu znajduje się nerw kulszowy. 

U 90% ludzi nerw kulszowy przebiega pod mięśniem, zaś reszta populacji może mieć nieco inaczej zorganizowane rozłożenie tych struktur anatomicznych względem siebie. Składnik nerwu kulszowego może przechodzić nad lub bezpośrednio przez mięsień. Jeśli mięsień gruszkowaty zostanie skrócony, podrażniony nerw kulszowy przebiegający w jego sąsiedztwie może zostać uciśnięty, co powoduje ból i objawy charakterystyczne dla rwy kulszowej. 

Ból może być zmienny w zależności od pozycji. Długie siedzenie, pochylanie się, wstawanie może nasilać dolegliwości i dawać przykre wrażenia bólowe kręgosłupa z towarzyszącym bólem promieniującym do nogi. Diagnostyka zespołu mięśnia gruszkowatego opiera się na rozpoznaniu bólu właśnie w tym miejscu.

Leczenie zespołu mięśnia gruszkowatego

Różne techniki stosowane przez fizjoterapeutę powinny skutecznie i w krótkim czasie wycofać ból i towarzyszące zaburzenia. Jeżeli chodzi o zespół mięśnia gruszkowatego, czas trwania zależy w dużej mierze od szybkości podjętych działań rehabilitacyjnych oraz ich skuteczności. 

Kluczowe dla terapii zespołu mięśnia gruszkowatego powinny być techniki rozciągające oraz techniki uciskowe. Uzupełnieniem terapii również mogą być zabiegi fizykalne. Fizjoterapeuta pokaże Ci sposoby na rozluźnianie mięśnia oraz proste techniki autoterapii, by wykonać prosty masaż, który rozluźni Twoje mięśnie.

Dyskopatia i zespół mięśnia gruszkowatego – diagnostyka i rehabilitacja u specjalisty

Wiesz już w skrócie czym są opisane dolegliwości, jak leczyć zespół mięśnia gruszkowatego i dyskopatię oraz jakie są charakterystyczne objawy. To jednak wyłącznie podstawa, która powinna doprowadzić Cię do odwiedzin u specjalisty.

W obu opisywanych przypadkach powinieneś niezwłocznie udać się do gabinetu rehabilitacji – fizjoterapeuty, który dokładnie zróżnicuje problem w Twoim kręgosłupie oraz określi proces leczenia. Fizjoterapeuta dla potwierdzenia testów funkcjonalnych może skierować Cię na badanie obrazowe (na przykład rezonans magnetyczny). Ta forma obrazowania potrafi dokładnie określić miejsce i skalę uszkodzenia krążka międzykręgowego oraz wykluczyć inne jednostki chorobowe.