Prądy TENS to fenomenalna metoda leczenia dolegliwości bólowych – nieinwazyjna i niefarmakologiczna, która nie powoduje żadnych efektów ubocznych. Wspomaga leczenie kręgosłupa wielu chorób, schorzeń i dysfunkcji pourazowych, którym towarzyszy silny i uciążliwy dla pacjenta ból. W naszym gabinecie fizjoterapeutycznym R-Cito (w Gdańsku) najczęściej stosujemy w rehabilitacji prądy TENS na rwę kulszową czy problemy z kręgosłupem lędźwiowym i szyjnym.

Co to są prądy TENS?

TENS to elektrostymulacja prądami nerwów czuciowych (przez skórę). Impulsy prądu przepływają przez skórę i pobudzają zakończenia tych nerwów, a tym samym hamują przewodzenie pobudzeń bólowych. Ponadto dzięki impulsom prądu w organizmie pacjenta wywoływane są reakcje przeciwbólowe – głównie poprzez stymulację występujących w ludzkim ciele naturalnie substancji przeciwbólowych, czyli opioidów endogennych.

W związku z tym, że impuls elektryczny może zostać odczytany przez organizm ludzki w dwójnasób, istnieją dwie teorie działania prądów TENS:

• Zasada Bramki Kontrolnej Walla i Melzacka – impuls prądowy dociera do układu nerwowego szybciej, niż impuls bólowy, dlatego dolegliwości bólowe pacjenta istotnie się zmniejszają;
• Teoria endorfin – prądy TENS wytwarzają endorfiny, które są naturalnymi środkami przeciwbólowymi. Przewlekły i silny ból samoczynnie zmniejsza lokalne wydzielanie się endorfin, więc pacjent cierpi. Krótkie impulsy o małej częstotliwości, ale dużym natężeniu łagodzą dolegliwości bólowe o charakterze przewlekłym. Z kolei prądy TENS o dużej częstotliwości, ale małym natężeniu przynoszą ulgę w bólu ostrym, jednak nie utrzymują się na długo.

Zabieg TENS – na czym polega?

TENS to nazwa grupy impulsów prądowych o niskiej częstotliwości, które dostarczane są z jednego lub większej liczby obwodów. Same impulsy są bardzo krótkie i mogą mieć różne kształty. Ponadto prąd może przepływać w jednym lub w kilku kierunkach. Wszystko zależy od dobranej przez fizjoterapeutę indywidualnie konkretnej metody czy odmiany stymulacji prądami TENS. Działanie różnych impulsów będzie odmienne, a od ich rodzaju z kolei zależne jest miejsce umieszczenia elektrod na ciele pacjenta. Najczęściej umiejscawia się je:

• w miejscu bólu
• na obszarach skóry o wspólnym unerwieniu z miejscem bólu
• w specjalnych punktach (akupunkturowych, spustowych, motorycznych)
• w okolicach korzeni nerwów

Rodzaje prądów TENS – zabieg rehabilitacyjny zależny od stanu pacjenta

Fizjoterapeuci w zależności od stanu pacjenta, a więc przebytego urazu, przewlekłej choroby czy intensywności bólu zalecają różne rodzaje rehabilitacji prądami TENS. Są to terapie TENS:

• konwencjonalna (tradycyjna)

To wysoka częstotliwość i małe natężenie. Czas zabiegu to od 30 do 90 minut. Pacjent odczuwa delikatnie mrowienie na skórze.

• o niskiej częstotliwości (akupunkturowa)

Ta terapia charakteryzuje się niską częstotliwością, ale maksymalnym natężeniem (do „wytrzymania” przez pacjenta). Pojedynczy zabieg trwa około 30 minut, a prądy TENS powodują widoczne skurcze mięśni.

• uderzeniowa (BURST)

TENS uderzeniowy najczęściej stosuje się w leczeniu bólu głębokiego i przewlekłego. Zabieg trwa około 30 minut, a podczas niego pacjent „otrzymuje” paczkę impulsów o średniej częstotliwości i wysokim natężeniu (aż do skurczu mięśni).

• krótka, intensywna (Brief Intense)

TENS Brief Intense to zabieg, który trwa jedynie 20 minut. Impulsy mają średnią częstotliwość i najwyższe tolerowane przez chorego natężenie. Zabieg wywołuje ciągły skurcz mięśnia, czyli tzw. skurcz tężcowy.

• modulowana

TENS modulowany trwa jedynie kwadrans, a pacjent ma wrażenie przyjemnego masażu. Częstotliwość i natężenie impulsów prądowych jest zmienne – ustalane przez fizjoterapeutę indywidualnie dla każdego pacjenta.

Prądy TENS – fizjoterapia a uzasadnienie naukowe

Zabiegi fizjoterapeutyczne TENS są powszechną i popularną metodą leczenia dolegliwości bólowych. Często są zalecane przez samych lekarzy. Zagadnienie metody leczenia prądami TENS nie zostało jeszcze dość szeroko omówione przez badaczy i naukowców. Pomimo braku mocnych, naukowych dowodów na skuteczność prądów TENS, zabieg cieszy się zainteresowaniem wśród pacjentów, bo przynosi nieopisaną ulgę.

Wskazania – prądy TENS: rehabilitacja i leczenie bólu

Prądy TENS są zalecane pacjentom z bólem różnego pochodzenia, zarówno w ostrych stanach chorobowych, jak i w przewlekłych schorzeniach, którym towarzyszy ból umiarkowany, lecz uciążliwy w codziennym funkcjonowaniu. TENS zabiegi nie znajdują zastosowania jedynie w łagodzeniu bólu trzewnego czy psychogenetycznego.

Ponadto przeciwwskazaniem do zabiegu jest:

• ciąża
• rozrusznik serca
• epilepsja
• nowotwór
• choroby serca
• zaburzenia czucia
• rany i otwarte uszkodzenia skóry
• stany zapalne skóry
• zaburzenia emocjonalne